W. Fritschy, J.K.T Postma en J. Roelvink (red.), Doel en middel. Aspecten van financieel overheidsbeleid in de Nederlanden van de zestiende eeuw tot heden (Amsterdam 1995)

Samenvatting

Aspecten van financieel overheidsbeleid in de Nederlanden van de zestiende eeuw tot heden. Financieel overheidsbeleid heeft in heden en verleden altijd in dienst gestaan van zowel staatkundige als sociaal-economische doelstellingen. De middelen waarover de overheid in dit kader beschikt zijn steeds geweest: uitgavenpolitiek, ontvangstenbeleid en schuldpolitiek. De wijze waarop deze middelen voor de te bereiken doeleinden worden aangewend zijn echter sterk afhankelijk van de heersende maatschappelijke omstandigheden. Deze bundel maakt dat zichtbaar aan de hand van een aantal, grotendeels op primaire bronnen gebaseerde case-studies uit de geschiedenis van het financieel overheidsbeleid in de Nederlanden. De bijdragen varieren van het op behoud van onafhankelijkheid gerichte beleid van het eigenzinnige gewest Gelre onder Karel V tot het bezuinigingsbeleid van de kabinetten-Lubbers, en van een onderzoek naar de belasting die men in Drenthe in de zeventiende eeuw aan de Spaanse vijand bleef betalen tot de gewoonte om sociale zekerheidsuitgaven niet in de rijksbegroting op te nemen.

Inhoud

Gelre's eigen gelden : het financiële belang van een niet-patrimoniaal gewest in de Habsburgse Nederlanden (1543-1581)

W.J.H.M. van de Pas

"Oostersche contributiën : contributie aan de vijand in Drenthe, 1621-1633

L. van der Ent

De oorlog wordt duur betaald : een vergelijking van de financiering van de zeeoorlog in Spanje en de Republiek naar aanleiding van de slag bij Duins, 1639

V. Enthoven

Domeinen en financieel beleid in Overijssel in de 17e eeuw

W. Fritschy

Voorstellen tot herziening van de heffing van de convooien en licenten in de jaren 1714-1720

J.F. Meijer

Het Nederlandse bezuinigingsbeleid in de Bataafs-Franse tijd, 1795-1810: illusie en werkelijkheid

T.J.E.M. Pfeil

Een der dragelijkste middelen: de politieke discussies in de Tweede Kamer over de belasting op het recht van successie in de periode 1817-1878

S.W. Verstegen

Gemeentelijke belastingen in de twintigste eeuw

J.G.S.J. van Maarseveen

Bezuinigen in de jaren 1982-1994

K.B. van Popta